Nieprecyzyjna opinia biegłego w postępowaniu cywilnym

Udział biegłego sądowego w postępowaniu cywilnym jest niezbędny w przypadkach wymagających specjalistycznej wiedzy. Zgodnie z art. 278 § 1 k.p.c., biegły może zostać powołany, gdy zachodzi potrzeba zasięgnięcia opinii w sprawach wymagających „wiadomości specjalnych”. Czasem jednak opinia biegłego, zamiast rozwiać wątpliwości, generuje nowe problemy, jeśli jej wnioski są niejednoznaczne. Jak w takich sytuacjach powinien postąpić sąd?


Opis przypadku: sprawa dotycząca umowy o dzieło

Tło sprawy

Sąd Okręgowy w Toruniu rozpatrywał apelację w sprawie dotyczącej umowy o dzieło, której przedmiotem było wykonanie aranżacji ogrodu. Sprawa rozpoczęła się w Sądzie Rejonowym we Włocławku, gdzie powód domagał się zapłaty za wykonane prace, obejmujące:

  • System nawodnienia.
  • Nasadzenia roślinności.
  • Meble ogrodowe na indywidualne zamówienie.

W miarę realizacji prac zakres obowiązków powoda rozszerzał się, jednak strony nie zawarły pisemnej umowy, co wywołało spór dotyczący rozliczeń i charakteru wynagrodzenia.

Kluczowe kwestie

Powód twierdził, że wynagrodzenie powinno zostać zwiększone ze względu na dodatkowe prace, argumentując, iż brak dopłaty skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem pozwanej. Sąd I instancji powołał biegłego do oszacowania wartości prac.


Nieprecyzyjna opinia biegłego

Biegły przedstawił opinię zawierającą trzy różne warianty wyceny, co spowodowało wątpliwości co do jej przydatności. Sąd Rejonowy, uznając opinię za niewystarczającą, oddalił powództwo w całości, argumentując, że roszczenie nie zostało udowodnione.


Apelacja i rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego

Zarzuty apelacji

Powód wniósł apelację, wskazując, że:

  • Sąd I instancji nie dokonał oceny materiału dowodowego.
  • Nie uzasadniono, dlaczego żaden z wariantów opinii biegłego nie został przyjęty.

Wyrok Sądu Okręgowego

Sąd Okręgowy w Toruniu (sygn. VI Ga 177/23) zmienił wyrok, zasądzając kwotę wynagrodzenia według własnego uznania, opierając się na przepisie art. 322 k.p.c., który stanowi, że:

„Jeżeli w sprawie […] ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.”


Podstawy prawne i orzecznictwo

Ustalenia Sądu

Sąd II instancji wskazał, że choć opinia biegłego była nieprecyzyjna, dowody jasno wskazywały na wykonanie przez powoda dodatkowych prac. Dlatego sąd, analizując całość materiału dowodowego, samodzielnie oszacował wynagrodzenie, które mieściło się między wariantami wskazanymi w opinii.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego

Wyrok ten jest zgodny z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, m.in. wyrokiem z dnia 2 marca 2012 r. (sygn. II CSK 362/11), gdzie podkreślono, że:

„Sąd nie może, mając wątpliwości co do wysokości odszkodowania, oddalić w całości powództwa, jeśli poza sporem jest, że strona poniosła szkodę.”


Wnioski i znaczenie przepisu art. 322 k.p.c.

Kluczowe wnioski

  • Sąd nie powinien oddalać powództwa tylko z powodu niejednoznacznej opinii biegłego.
  • Przepis art. 322 k.p.c. umożliwia sądowi oszacowanie wysokości roszczenia w sytuacjach, gdy jego precyzyjne udowodnienie jest utrudnione.

Znaczenie praktyczne

Opinia biegłego, choć istotna, nie jest jedynym źródłem dowodowym. Sąd ma prawo i obowiązek analizować całość materiału dowodowego i podejmować decyzje nawet w obliczu niejasności.


Podsumowanie

Nieprecyzyjne opinie biegłych sądowych mogą znacząco wpłynąć na przebieg postępowania. Jednak sądy dysponują narzędziami, takimi jak art. 322 k.p.c., które pozwalają na sprawiedliwe rozstrzygnięcie w oparciu o wszystkie dostępne dowody. Odpowiednie wykorzystanie tych przepisów zapewnia, że prawa stron zostaną należycie uwzględnione.